Πώς θα αισθανόταν ένα 18χρονο κορίτσι που έζησε πριν από 9.000 χρόνια στη Θεσσαλία αν «ταξίδευε» στο σήμερα; ...
Δεν μάθουμε ποτέ, σε αντίθεση με την αντίστροφη ερώτηση (τι σκέψεις και συναισθήματα θα μας δημιουργούσε μια τέτοια «συνάντηση»;), που απαντήθηκε στις 19/1 στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, με την αποκάλυψη της «Αυγής»: Του αναπλασμένου προσώπου από το κρανίο της κοπέλας, που μαζί με τον σκελετό της, εντοπίστηκε το 1993 στο Σπήλαιο της Θεόπετρας.
Η «Αυγή» είναι το δεύτερο δημιούργημα του Ορθοδοντικού Μανώλη Παπαγρηγοράκη, επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, μετά την ανάπλαση το 2010 του προσώπου της Μύρτιδας, του 11χρονου κοριτσιού που έζησε και πέθανε από τυφοειδή πυρετό στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., διανύοντας ωστόσο μια πολύ πετυχημένη σύγχρονη διαδρομή: Ονομάστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη «Φίλη των Στόχων της Χιλιετίας» στο πλαίσιο της παγκόσμιας ενημερωτικής εκστρατείας του οργανισμού για την αντιμετώπιση της φτώχειας, ενώ σχολικά εγχειρίδια με το πρόσωπό της κυκλοφορούν ως και στην Αυστραλία.
«Σε περιόδους πολύ μακρινές ή ως προς κοινωνικά στρώματα τα οποία δεν είναι εύκολα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, έχουμε μεγάλα κενά. Εκεί, βρήκατε μια καίρια θέση δραστηριότητας και με την επιστημονική σας ικανότητα κατορθώσατε ένα μικρό ‘θαύμα': Να ανασταίνετε ανθρώπους, να μας τους φέρνετε κοντύτερα και να μας δίνετε μια πιο συγκεκριμένη παράσταση δεδομένων όπως δεν την είχαμε πετύχει παλιότερα», ανέφερε μεταξύ άλλων στον χαιρετισμό του ο αναπληρωτής πρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Διεθνών Σχέσεων του ΕΚΠΑ, καθηγητής Κωνσταντίνος Μπουραζέλης, αναφερόμενος στον κ. Παπαγρηγοράκη.
Πρώτη ομιλήτρια της ημερίδας ήταν η Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα, Δρ. Προϊστορικής Αρχαιολογίας, διευθύντρια των ανασκαφών του Σπηλαίου Θεόπετρας και επίτιμη διευθύντρια της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας του ΥΠΠΟ. Τίτλος ομιλίας της «Η πρώτη βεβαιωμένη "παρουσία" μεσολιθικού ανθρώπου στη Θεσσαλία, 9.000 χρόνια μετά», κατά την οποία έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για το Σπήλαιο και την ταφή της «Αυγής», αλλά και για την περίοδο που έζησε, τη Μεσολιθική (περίπου 9000-6700 π. Χ.), η οποία, όπως πληροφόρησε η αρχαιολόγος, είναι ελάχιστα εντοπισμένη στον ελληνικό χώρο.
«Το όνομά της αποδίδει ακριβώς την αυγή του σημερινού πολιτισμού», δήλωσε η κ. Κυπαρίσση για το κορίτσι του μακρινού παρελθόντος, για την οποία οι μελέτες έδειξαν ότι ήταν ηλικίας 18 ως το πολύ 25 χρονών, είχε ύψος 1,57 μ., με ήπιες αλλοιώσεις από επεισόδια φλεγμονής, πιθανόν αναιμία ή και σκορβούτο, αλλά και αξιοσημείωτο προγναθισμό. Από τα οστά έχει χρονολογηθεί περίπου στο 8070 π. Χ. «Το Σπήλαιο της Θεόπετρας παραμένει ακόμα η μόνη προς το παρόν μεσολιθική θέση στη Θεσσαλία, όμως αποκλείεται να μην κυκλοφορούσε ο ίδιος και άλλος πληθυσμός σε άλλες θέσεις και να μην βρεθούν στο μέλλον και άλλες εγκαταστάσεις σε σπήλαια ή όχι», συμπλήρωσε η επίτιμη διευθύντρια.
Πιο αρρενωπή από την σύγχρονη γυναίκα
Η ανάπλαση του προσώπου της «Αυγής» ήταν μια μακρά και πολύπλοκη διαδικασία, η οποία ολοκληρώθηκε από ομάδα ειδικών στην οποία μετείχαν ένας ενδροκρινολόγος, ένας νευρολόγος, ένας ραδιολόγος, καθώς και ένας Σουηδός αρχαιολόγος. Η ομάδα βασίστηκε στο κρανία της νεαρής κοπέλας και στη συνέχεια τύπωσε ένα τέλειο αντίγραφο χάρη σε εκτυπωτή 3D. Ακολούθησε η επανασύσταση των μυών, ενώ το χρώμα του δέρματος και των μαλλιών προέρχεται από πληροφορίες για τον πληθυσμό της εποχής.
Το τελικό αποτέλεσμα ενθουσίασε και τον Σουηδό αρχαιολόγο Oscar Nilsson, ο οποίος δήλωσε ότι το πρόσωπο της «Αυγής» είναι ενδιαφέρον από κάθε άποψη:
«Εχει ένα κρανίο και χαρακτηριστικά μοναδικά, όχι ιδιαίτερα θηλυκά. Εχω συμμετάσχει σε πολλές αναπλάσεις προσώπων που χρονολογούνται στην λίθινη εποχή και πιστεύω ότι ορισμένα σωματικά χαρακτηριστικά εξαφανίστηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Γενικά, σήμερα, οι άνδρες και οι γυναίκες είναι λιγότερο αρρενωποί».
Πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
Φωτογραφίες: EUROKINISSI/ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ