ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
Λιγοστές αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες οι ταινίες της νέας κινηματογραφικής εβδομάδας: από την Ιταλία, η πολιτική σάτιρα «Ζήτω η Ελευθερία» του Ρομπέρτο Αντό, από την Αμερική, το κόμικς ...«Captain America: ο στρατιώτης του χειμώνα» των αδερφών Ρούσο, από τη Γαλλία (σε συμπαραγωγή με τη Νότια Αφρική) το αστυνομικό θρίλερ «Το ακρωτήρι της βίας» του Ζερόμ Σαλ και, από την Κούβα, σε επανέκδοση, ο κλασικός «Μυστικός Δείπνος» του Τομάς Γκουτιέρεζ Αλέα. Στο πρόγραμμα, σε επαναπροβολή, και η ελληνική ταινία «Η 10η μέρα» του Βασίλη Μαζωμένου.
Ζήτω η Ελευθερία ***
Viva la Liberta. Ιταλία, 2013. Σκηνοθεσία-σενάριο: Ρομπέρτο Αντό. Ηθοποιοί: Τόνι Σερβίλο, Βαλέριο Μαστραντέα, Βαλέρια Μπρούνι-Τεντέσκι., Αννα Μποναγιούτο. 94'
Στην πολιτική σάτιρα στρέφεται ο Ιταλός Ρομπέρτο Αντό («Μυστικό ταξίδι») με την ταινία του, «Ζήτω η Ελευθερία», που πρωτοπαίχτηκε στο 26ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Τοποθετημένη στην πραγματικότητα της σύγχρονης Ιταλίας, η ταινία χρησιμοποιεί ένα ωραίο εύρημα για να φτιάξει την πολιτική της σάτιρα: όταν, σε προεκλογική περίοδο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πτώση της δημοτικότητας του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με αποτέλεσμα ο γραμματέας του, που περνάει περίοδο κατάθλιψης, να εξαφανίζεται, οι άνθρωποι του στενού του περιβάλλοντος αποφασίζουν να τον αντικαταστήσουν με τον δίδυμο, φιλόσοφο αδερφό του, που είναι φτυστός με τον ίδιο το γραμματέα. Παρά τους φόβους τους πως ο αδερφός, ο οποίος μόλις έχει πάρει εξιτήριο από το άσυλο ψυχοπαθών όπου νοσηλευόταν, μπορεί με τους αυθόρμητους λόγους του να καταστρέψει παρά να βοηθήσει το κόμμα, αυτός τελικά αποδεικνύεται ο πιο κατάλληλος για να το σώσει!
«Οι πολιτικοί δεν ζουν υγιή ζωή», λέει, πολύ σωστά, σε μια στιγμή, ένα από τα πρόσωπα της απολαυστικής αυτής ταινίας. Αυτή τη «ζωή» των πολιτικών και τη σχέση τους με τον πολίτη βάζει επί τάπητος ο Αντό. Σχέση που εδώ και μερικά χρόνια οδηγείται στην αποξένωση και τη διάλυση, όπως ακριβώς συμβαίνει και σε μας, εξαιτίας της δυσπιστίας του πολίτη μπροστά σε μια ελίτ πολιτικών που δείχνει ολοένα και περισσότερο να ενδιαφέρεται για τις τράπεζες και το μεγάλο ιδιωτικό και ξένο κεφάλαιο, παρά για τον ίδιο τον πολίτη και την αληθινή ευημερία του.
Παρά τους αρχικούς φόβους τους για το πώς θα κατάφερνε ένα τρελός να τους ξεμπλέξει, ο αντικαταστάτης του γραμματέα, μέσα από τις συχνά απολαυστικές συναντήσεις του με διάφορα σημαντικά πρόσωπα (με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, την καγκελάριο Μέρκελ και άλλους πολιτικούς), χρησιμοποιώντας ένα δικό του, ιδιόμορφο τρόπο, που θα ζήλευαν και οι δικοί μας πολιτικοί (με σκέψεις και δηλώσεις γεμάτες σοφία αλλά και χιούμορ, με την ειλικρίνειά του να λέει πάντα την αλήθεια στο λαό, ακόμη και όταν αυτή είναι σκληρή), καταφέρνει όχι μόνο να καλύψει τον απόντα αδερφό αλλά και να προσελκύσει υπέρ του κόμματος ένα πολύ μεγαλύτερο από τον αναμενόμενο αριθμό πολιτών!
Σε τέτοιους δύσκολους καιρούς, μόνο ένας τρελός θα σώσει την Ιταλία (και όχι μόνο) από τα οικονομικά και άλλα προβλήματά της, μας λέει ο Αντό. Με ένα πολύ ωραίο σενάριο, με εύστοχους, γεμάτους πνεύμα, διαλόγους, με μια σκηνοθεσία που δένει αρμονικά την πολιτική σάτιρα με το ανθρώπινο στοιχείο (όπως στις σκηνές του γραμματέα στο Παρίσι με την πρώην φιλενάδα του, όπου ο μέχρι τότε απομακρυσμένος από την πραγματικότητα και τους συμπολίτες του γραμματέας αρχίζει να γίνεται πιο ανθρώπινος), με τον Τόνι Σερβίλο να δίνει ρεσιτάλ ηθοποιίας στο διπλό ρόλο του γραμματέα και του τελικά όχι και τόσο τρελού αδερφού του (σημειώνω ιδιαίτερα την ξεχωριστή ικανοποίηση, την απόλαυση αλλά τα με μια μικρή δόση ειρωνείας χαμόγελα, που επιστρατεύει για να ερμηνεύσει το σωσία-πολιτικό), ο Αντό κατάφερε να φτιάξει μια πέρα για πέρα απολαυστική πολιτική κωμωδία.
Το ακρωτήρι της βίας **½
Zulu. Γαλλία/Νότια Αφρική, 2013. Σκηνοθεσία: Ζερόμ Σαλ. Σενάριο: Ζερόμ Σαλ, Ζιλιέν Ραπενό. Ηθοποιοί: Ορλάντο Μπλουμ, Φόρεστ Γουίτακερ, Τάνια Βαν Γκράαν. 110'
Στη σύγχρονη Νότια Αφρική στρέφεται ο Γάλλος σκηνοθέτης Ζερόμ Σαλ για ένα αστυνομικό θρίλερ, βασισμένο στο νουάρ μυθιστόρημα του Καρίλ Φερέ, που ξεπερνά το είδος για να μας δώσει μιαν εικόνα των πολλών προβλημάτων της σύγχρονης μετα-απαρτχάιντ Αφρικής. Δυο αστυνομικοί ντετέκτιβ, ο μαύρος Αλι (Φόρεστ Γουίτακερ), με ένα παρελθόν βίας από την περίοδο του απαρτχάιντ, να τον στοιχειώνει, και ο Μπράιαν (Ορλάντο Μπλουμ), ένας αλκοολικός λευκός, με οικογενειακά προβλήματα, αναλαμβάνουν να εξιχνιάσουν τη δολοφονία ενός πλούσιου λευκού κοριτσιού στο Κέιπ Τάουν, για να οδηγηθούν στη συνωμοσία ενός κυκλώματος ναρκωτικών που σχεδιάζει την παραγωγή ενός νέου ναρκωτικού, με στόχο να εξοντώσει τους νεαρούς Αφρικανούς του μαύρου γκέτο.
Ο Σαλ, ειδικός στις περιπέτειες («Διεθνής συνωμοσία»), αναπτύσσει με γρήγορο ρυθμό τις σκηνές δράσης, μαζί και μιας συνεχούς, παράλογης βίας, τοποθετώντας τις σε ένα πειστικό, αυθεντικό περιβάλλον (όλες οι σκηνές γυρίστηκαν στη Νότια Αφρική), ενώ, παράλληλα, καταγράφει τους κοινωνικούς χώρους με τις ταξικές διαφορές (με τις άθλιες παραγκουπόλεις, από τη μία και τις εντυπωσιακές βίλες των πλουσίων από την άλλη), χώρους όπου κυριαρχούν η διαφθορά, η παρανομία και η πολιτική του απαρτχάιντ που δεν δείχνει να έχει εντελώς εξαλειφθεί. Μια αρκετά συναρπαστική και, παρά τα κάποια κλισέ στο σενάριο, πιστή στη μαύρη ατμόσφαιρα του βιβλίου ταινία, που, πέρα από την ψυχαγωγία, προσφέρει και θέματα για προβληματισμό και σκέψη.
Captain America 2: ο στρατιώτης του χειμώνα ***
Captain America: The Winter Soldier. ΗΠΑ, 2014. Σκηνοθεσία: Αντονι Ρούσο, Τζο Ρούσο. Σενάριο: Κρίστοφερ Μάρκους, Στίβεν ΜακΦίλι. Ηθοποιοί: Κρις Εβανς, Σάμιουελ Ελ Τζάκσον, Σκάρλετ Γιόχανσον, Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Αντονι ΜακΚι, Σεμπάστιαν Σταν. 136'
Υστερα από μια σειρά αδιάφορων (συχνά κουραστικών) σούπερ-ηρώων, το Χόλιγουντ αποφάσισε πρόσφατα («Ο σκοτεινός ιππότης: η επιστροφή», «Iron Man 2 & 3») να δώσει μια ώθηση στο είδος, ώθηση που βασικά οφείλεται τόσο σε καλύτερα σενάρια όσο και σε πιο εμπνευσμένους σκηνοθέτες. Τη φορά αυτή, η Marvel κατάφερε το ακατόρθωτο: να μας προσφέρει ένα κόμικς που κρατάει το στιλ των κόμικς και ταυτόχρονα δίνει μιαν ευπρόσδεκτη, επίκαιρη πολιτική χροιά στην πλοκή.
Η αλλαγή τη φορά αυτή ήρθε από το δίδυμο Αντονι και Τζο Ρούσο, σκηνοθέτες βασικά τηλεοπτικών κωμικών σειρών (Arrested Development, Happy Endings) καθώς και μερικών παρόμοιων ταινιών («Τα σαΐνια του Collinwood», «You, Me and Dupree»), που, με την ταινία τους αυτή, απέδειξαν πως γνωρίζουν καλά τον κόσμο των κόμικς και πως μπορούν όχι μόνο να δώσουν μορφή σ' ένα μπλοκ-μπάστερ αλλά και να του εμφυσήσουν μια φρεσκάδα τόσο στις καταστάσεις όσο και στη δράση.
Υστερα από τη συνδρομή του στους Avengers, ο Captain America επιστρέφει, σε εμφάνιση πάντα νέος (Κρις Εβανς), παρά τα 70 του τόσα χρόνια, σε ένα σύγχρονο, δύσκολο γι' αυτόν να τον καταλάβει, κόσμο, για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην οργάνωση πρακτόρων SHIELD και, μαζί με τη Μαύρη Χήρα (Σκάρλετ Γιόχανσον) και το Γεράκι/Falcon (Αντονι ΜακΚί), να αντιμετωπίσει έναν επικίνδυνο δολοφόνο, γνωστό ως Στρατιώτη του Χειμώνα (Σεμπάστιαν Σταν). Πίσω όμως από τον ψυχρό αυτόν εκτελεστή, πολύ γρήγορα ανακαλύπτουμε πως κρύβεται ένας σημαντικός πολιτικός (ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ, αναπόφευκτα φέρνοντας στο νου τις «Τρεις μέρες του Κόνδορα»), που σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τη σύγχρονη τεχνολογία παρακολουθήσεων (βρισκόμαστε στη μετά τον Σνόουντεν εποχή) για να εξοντώσει εκατομμύρια αντιφρονούντων.
Οι αδερφοί Ρούσο αποδεικνύονται άσοι στις σκηνές δράσης, στήνοντας ατέλειωτα κυνηγητά με αυτοκίνητα και αεροπλάνα καθώς και συγκρούσεις που κόβουν την αναπνοή και διανθίζοντας πολλές από τις σκηνές τους με αρκετό χιούμορ, ενώ, παράλληλα, καταφέρνουν να δώσουν ένα στιλ αστυνομικού θρίλερ (με μαύρη συχνά ατμόσφαιρα) στην ταινία, χωρίς να παραλείψουν την πολιτική πλευρά της. Πλευρά που δεν έχει να κάνει με Σοβιετικούς, Κινέζους ή Ρώσους κατασκόπους ή Μεσανατολίτες ή Ασιάτες τρομοκράτες, με τους οποίους καταπιάνονταν ώς τώρα τα μπλοκ-μπάστερ, αλλά με την ίδια την Αμερική και τις πρόσφατες αποκαλύψεις περί παρακολουθήσεων αλλά και των πολλαπλών σεναρίων συνωμοσίας.
ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ
Ο μυστικός δείπνος ****
La ultima cena. Κούβα, 1976. Σκηνοθεσία: Τομάς Γκουτιέρεζ Αλέα. Σενάριο: Κονστάντε Ντιέγκο. Ηθοποιοί: Νέλσον Βιλάγκρα, Σιλβάνο Ρέι, Λουίς Αλμπέρτο Γκαρσία. 105'
Κλασική ταινία του μεγάλου Κουβανού σκηνοθέτη Τομάς Γκουτιέρεζ Αλέα («Φράουλες και σοκολάτα», «Μνήμες υπανάπτυξης», «Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη»). Ο Αλέα ξεκινά από ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη στην Κούβα στα τέλη του 19ου αιώνα (ένας θρήσκος ιδιοκτήτης σκλάβων αποφασίζει, στη διάρκεια της Μεγάλης Βδομάδας, να αναπαραστήσει το Μυστικό Δείπνο, πλένοντας τα πόδια 12 σκλάβων του και ύστερα να τους προσφέρει ένα πλούσιο δείπνο) για να φτιάξει μιαν αλληγορία πάνω στη σχέση δούλων και αφέντη, καταλήγοντας στη δραπέτευση ενός από τους 12 σκλάβους, την Κυριακή του Πάσχα, για να συμπέσει με την Ανάσταση. Ευκαιρία για τον Αλέα να μας μιλήσει και για πολλά άλλα θέματα: την αναζήτηση της αληθινής ευτυχίας, την προδοσία, τη διαφθορά του χρήματος, την ωμότητα, τις ατομικές ευθύνες και την πραγματική ελευθερία. Από τις καλύτερες ταινίες του Αλέα, που δεν έχασε την επικαιρότητά της.
