Της Κατερίνας Διακουμοπούλου
Η εργογραφία του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα (1898-1936), αν και αποτελεί κατηγορία από μόνη της, διέπεται ωστόσο από το δονκιχωτισμό, όχι τη φαντασιοπληξία αλλά την επιθυμία του άπιαστου, τη ρήξη ψυχής και σώματος.
Στο πρώιμο ποίημα του Λόρκα....
«Οι συναντήσεις ενός περιπετειώδους σαλιγκαριού» το σαλιγκάρι συνάντησε ένα μυρμήγκι «θανατοποινίτη», το οποίο εγκλημάτησε, επειδή κοίταξε ένα αστέρι στον ουρανό. Στο πρώτο θεατρικό έργο του «Τα μάγια της πεταλούδας» ένα κατσαριδάκι ερωτεύτηκε μία τραυματισμένη πεταλούδα, και όταν εκείνη πέταξε θεραπευμένη στον ουρανό, εκείνο πέθανε. Στο «Περλιμπλίν και Μπελίσα» (Amor de don Perlimplín con Belisa en su jardín), γραμμένο το 1928 και πρωτοπαιγμένο το 1933, ο Δον Περλιμπλίν παντρεύεται τη νεότατη, άτακτη και φιλάρεσκη Μπελίσα, την οποία ποθεί ερωτικά, αλλά η ένωση μένει ανικανοποίητη. Ακόμη και στο τελευταίο έργο του Λόρκα «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμα» οι κόρες της Μπερνάρντα συνθλίβονται σωματικά και ψυχικά από την τυραννική μάνα. Όταν η μικρότερη, η Αδέλα, επιδίωξε την πραγμάτωση των ονείρων της, πέθανε. Το ίδιο δονκιχωτικό ιδεώδες όρισε και τη ζωή του ίδιου του Λόρκα, ο οποίος στις 19 Αυγούστου του 1936 δολοφονήθηκε από τους φαλαγγίτες του Φράνκο όχι μόνο εξαιτίας της αντιφασιστικής δράσης του αλλά και της σεξουαλικής ταυτότητάς του.
Ο Λόρκα σε συνέντευξη του 1933 δήλωνε για το «Περλιμπλίν και Μπελίσα» πως «το μονόπρακτο αυτό είναι διαρθρωμένο με μουσική, σαν μία μικρή όπερα δωματίου». Δηλαδή σε περιορισμένο χώρο, όπου θα επιτυγχάνεται η αμεσότητα μεταξύ θεατή και ηθοποιού με προσήνεια και όχι… με μικρόφωνα, όπως κακώς επέλεξε ο Δήμος Αβδελιώδης.
ΜΙΑ ΑΜΗΧΑΝΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΤΙΓΜΗ
Αρχής εξ αρχής λοιπόν ήταν λάθος η επιλογή του έργου για θερινή περιοδεία σε υπαίθρια θέατρα. Υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης και της επιβεβλημένης ανάγκης εμπορικής επιτυχίας οι αστοχίες συσσωρεύτηκαν οδηγώντας στην παταγώδη αποτυχία. Πώς είναι δυνατόν η φωνή της Δήμητρας Ματσούκα-Μπελίσα να σαγήνευσε τον ορκισμένο εργένη Στέλιο Μάινα-Περλιμπλίν;
Το πολυάριθμο κοινό του Θεάτρου Κήπου δεν ανταποκρίθηκε. Η μόνη στιγμή ευθυμίας προκλήθηκε από ένα απρόοπτο συμβάν, όταν απρόβλεπτα η μάσκα του Μάινα λύθηκε. Όμως ακόμη και στις δραματικές σκηνές του έργου, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του Μάινα να διασώσει το εγχείρημα, οι σκηνοθετικές επιλογές δεν κατάφεραν να προσφέρουν την παραμικρή συγκίνηση. Με αποκορύφωμα τη σκηνή του θανάτου του Περλιμπλίν, η οποία δεν είχε καμία δραματική δυναμική και άφησε εκτεθειμένους τους ηθοποιούς. Το σκηνοθετικό φιάσκο οφείλεται κυρίως στην επιλογή του κ. Αβδελιώδη να μη διατηρήσει μία αισθητική ενότητα στην παράστασή του. Δηλαδή διόγκωσε τα γκροτέσκο στοιχεία των πρώτων δύο σκηνών, προφανώς θέλοντας να προκαλέσει «οπτικό γέλιο», με αναφορές σε τεχνικές «απόστασης» μαριονέτας, παντομίμας κ.ά., και στα δραματικά μέρη που ακολούθησαν διάλεξε ρεαλιστικότερες λύσεις εγγύτητας, με αποτέλεσμα να απορρυθμίσει πλήρως τη ροή της παράστασης.
Τα κοστούμια του Αριστείδη Πατσόγολου ήταν άστοχα και μάλιστα στην περίπτωση της κ. Ματσούκα αποδείχθηκαν και μη χρηστικά, αφού η ηθοποιός ξαπλωμένη στη συζυγική κλίνη προσπαθούσε διαρκώς να κατεβάσει το κοντό της φόρεμα, καταστρέφοντας βεβαίως τη θεατρική σύμβαση… Το σκηνικό του Δήμου Αβδελιώδη παρέπεμπε σε ατυχή φθηνή σκηνογραφία καθημερινού σίριαλ του ’90 και όχι σε ανδαλουσιανή συζυγική κάμαρα.
Θετικές στιγμές της παράστασης ήταν η ερμηνεία της Βιργινίας Ταμπαροπούλου (αν βεβαίως ήταν αυτή και όχι κάποια άλλη, διότι στις πληροφορίες παράστασης του δελτίου Τύπου δεν αναφέρεται το όνομά της…), η μουσική του Βαγγέλη Γιαννάκη, ο οποίος δεν αγνόησε τα μουσικά ιντερλούδια του Λόρκα, και η συνέπεια της Ελένης Καστάνη, η οποία διατήρησε τα φαρσικά εκφραστικά στοιχεία, χωρίς να επηρεάζεται από τις «αρρυθμίες» των συμπρωταγωνιστών της.
Μία αμήχανη καλλιτεχνική στιγμή για το χαρισματικό Δήμο Αβδελιώδη.
