26 Νοε 2018

Κριτική βιλίου: Ο πόλεμος του Ερνεστ Χέμινγουεϊ -Η απελευθέρωση του μπαρ στο παρισινό Ritz και άλλες ιστορίες


Η πιο διαδεδομένη ιστορία για τον Χέμινγουεϊ κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι η απελευθέρωση του μπαρ του ...
ξενοδοχείου Ritz στο Παρίσι. 




Μόνο που ο Χέμινγουεϊ δεν ήταν ένας «μπον βιβέρ με κράνος» όπως τουλάχιστον αποδεικνύει στην έρευνα του για τον διάσημο συγγραφέα, ο αμερικανός Τέρι Μορτ. 

«Θέλουμε πενήντα μαρτίνι». Αυτό ήταν το πρώτο που απαίτησε ο πολεμικός ανταποκριτής Χέμινγουεϊ μαζί με τους Γάλλους αντάρτες που τον συνόδευαν, μόλις μπήκε στο μπαρ του Ritz, στις 25 Αυγούστου του 1944.


Ο Χέμινγουεϊ στο μέτωπο.

Ο μπάρμαν είχε εξαφανιστεί αλλά ο διευθυντής του έρημου ξενοδοχείου, «ο ατάραχος Οζιελό» τους τα ετοίμασε αμέσως. Ενώ οι απελευθερωτές του ιστορικού ξενοδοχείου απολάμβαναν τα κοκτέιλ το Παρίσι ακόμα φλεγόταν . Τα γερμανικά άρματα μάχης περιπολούσαν στο κέντρο και τις μεγάλες λεωφόρους ενώ στα στενά οι Γάλλοι μαχητές έστηναν οδοφράγματα και στις σκεπές της πόλης διεξαγόταν ο guerre des toits, ο πόλεμος μεταξύ των ελέυθερων σκοπευτών. 

«Θα είμαι ο πρώτος Αμερικανός στο Ritz. Και θα απελευθερώσω το Ritz». Αυτό επαναλάμβανε διαρκώς ο αμερικανός συγγραφέας καθώς κατευθυνόταν προς το κατεχόμενο Παρίσι μαζί με μία ομάδα ατάκτων αντιστασιακών Γάλλων. Ο αντισυνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού Σ.Λ. Α. Μάρσαλ που ήταν μαζί του σημείωνε: «Πολλές απίθανες ιστορίες έχουν γραφτεί για την Δύναμη Χέμινγουεϊ. Ως συγγραφέας στο πόλεμο ο Χέμινγουεϊ ύφανε φανταστικές ιστορίες από ένα κοινό νήμα. Αλλά είχε το θάρρος ενός ταύρου και ήταν καλός στην διοίκηση των ανταρτών». 

«Ο Πόλεμος του Έρνεστ Χέμινγουεϊ» (εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Γιώργος Λαμπράκος) είναι οι περιπέτειες του διάσημου συγγραφέα ως πολεμικού ανταποκριτή στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Μία συναρπαστική κι ασυνήθιστη έρευνα από έναν θαυμαστή του, τον Τέρι Μορτ, πρωην αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ και βετεράνο του Βιετνάμ. Ως τραυματιοφορέας στον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο ο Χέμινγουεϊ κατέγραψε τις εμπειρίες του στα χαρακώματα στο μυθιστόρημα «Αποχαιρετισμός στα όπλα». Λίγα χρόνια μετά συνόψισε την τραγωδία του ισπανικού εμφυλίου στο συγκλονιστικό «Για ποιόν χτυπά η καμπάνα» που τον έκανε διάσημο. Από τη συμμετοχή του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν έμειναν παρά μόνο τα άρθρα του και κυρίως η ιστορία για την απελευθέρωση του Ritz. 


Η απελευθέρωση του μπαρ του Ριτζ και άλλες ιστορίες από τον Τόρι Μορτ

Αποφασισμένος να αποδείξει ότι ο Χέμινγουεϊ δεν ήταν απλά θεατής στη σφαγή, ένας «τουρίστας με στολή», όπως αποκαλούσαν χλευαστικά τους πολεμικούς ανταποκριτές οι στρατιώτες , ο Μορτ πιάνει το νήμα από την αρχή. Και συγκεκριμένα από το 1942 όταν τα τάνκερ και τα εμπορικά πλοία που ξεκινούσαν από την Αμερική για να διασχίσουν τον Ατλαντικό με προορισμό την Αγγλία, δεχόντουσαν διαρκώς επιθέσεις από γερμανικά υποβρύχια. Όλη η ανατολική ακτή αλλά ιδιάιτερα ο Κόλπος του Μεξικού τον οποίον διέσχιζαν τα τάνκερ με το πετρέλαιο από το Τέξας αποτελούσαν στόχο για τις γερμανικές τορπίλες. Οι ΗΠΑ δεν διέθεταν αρκετά πολεμικά πλοία για συνοδεία. Μπορούσαν μόνο να αμυνθούν εντοπίζοντας πρώτοι τον εχθρό, οπότε επιστράτευσαν αεροπλάνα αλλά και έναν ολόκληρο στόλο από εθελοντές που με δικά τους πλωτά μέσα περιπολούσαν αναζητώντας γερμανικά υποβρύχια. 


Εκείνο το διάστημα ο Χέμινγουεϊ είχε απομονωθεί στη Κούβα, στην αγροικία του κοντά στην Αβάνα, την Φίνκα Βίγια. Ο έρωτας της ζωής του, η Μάρθα Γκέλχορν η θαραλλέα ανταποκρίτρια που είχε γνωρίσει στη, πολιορκημένη από τα στρατεύματα του πραξικοπηματία Φράνκο, Μαδρίτη, βρισκόταν στην Ευρώπη καλύπτοντας τα γεγονότα του πολέμου. Έτσι δέχτηκε με ενθουσιασμό να βγει από την μεμψιμοιρία του και να ξεκινήσει τις περιπολίες στη Καραιβική. Φόρτωσε στη ψαρόβαρκα του την Πιλάρ, έναν ασύρματο και την γέμισε με πολυβόλα και χειροβομβίδες. Σκοπός του ήταν όχι μόνο να εντοπίσει το εχθρικό υποβρύχιο αλλά να του επιτεθεί και να το βυθίσει. Φυσικά δεν του δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να δοκιμάσει την τύχη του. 


«Θέλουμε 50 μαρτίνι».

Παρά το γεγονός ότι λάτρευε τον κίνδυνο, ο Χέμινγουεϊ δεν ήθελε να γίνει πολεμικός ανταποκριτής. Εξοργιζόταν από την στρατιωτική λογοκρισία, τη συγκεκαλλυμένη προπαγάνδα και τον αέναο ανταγωνισμό μεταξύ των δημοσιογράφων στο μέτωπο. Όμως όταν τον Μάιο 1944 το περιοδικό Collier’s του πρότεινε να πάει στο Λονδίνο καθώς ήδη αμερικάνικα στρατεύματα έφταναν στην Αγγλία, δέχτηκε. Όχι μόνο επειδή ήθελε να βρεθεί ξανά εκεί όπου γραφόταν ιστορία αλλά και επειδή το περιοδίκό δεν ήθελε σύντομες και συνεχείς ανταποκρίσεις από το μέτωπο, αλλά μόνο μεγάλα άρθρα με την δική του ματιά στο πόλεμο. Πέντε χρόνια μετά δημοσίευσε το μυθιστόρημα «Μέσα από το ποτάμι και στα δέντρα» αλλά αυτό αναφερόταν, έτσι κι αλλιώς, στην μεταπολεμική περίοδο και τις πληγές που άφησε ο πόλεμος.

Έτσι λοιπόν ο Χέμινγουεϊ στα σαρανταπέντε του χρόνια, βρέθηκε τον Μάιο στο Λονδίνο με ένα στρατιωτικό μεταγωγικό. Ήταν η εποχή που ο Χίτλερ έχει επιστρατεύσει το τελευταίο του υπερόπλο τις ιπτάμενες βόμβες V1 οι οποίες χτυπούσαν το Λονδίνο. Ο Χέμινγουεϊ ανέλαβε την πρώτη του επικίνδυνη αποστολή πετώντας με τους πιλότους μιάς μοίρας βρετανικών βομβαρδιστικών στη Γερμανία. Όμως τα γεγονότα τον προλαβαίναν. Πριν αποφασίσει τι είδους άρθρα θα γράφει, βρέθηκε ήδη στο οπλιταγωγό που μετέφερε τα συμμαχικά στρατεύματα στην ακτή Ομάχα της Νορμανδίας. Η απελευθέρωση της Ευρώπης από τους Ναζί είχε ξεκινήσει. Και ο Χέμινγουεϊ θα διέσχιζε τα πεδία των μαχών πρώτα με μία μοτοσυκλέτα, μετά με ένα απαλλοτριωμένο γερμανικό τζιπ. Και δεν ήταν μόνος, καθώς σε μία επίδειξη θάρρους και θράσους απέναντι στην αμερικανική διοίκηση, ακολούθησε μία ομάδα από Γάλλους αντιστασιακούς, που δεν υπάκουαν στις επίσημες διαταγές κανενός στρατού.

Η απελευθέρωση του Ritz που έμεινε στην ιστορία- στο ξενοδοχείο Ritz υπάρχει ακόμα το μπαρ με το όνομα του- ήταν απλά μία στιγμή ανάπαυλας. Ο Χέμινγουεϊ συνέχισε να βρίσκεται στο μέτωπο ακολουθώντας το 22ο σύνταγμα του αμερικανικού στρατού κατά τη προέλαση του προς τη Γερμανία. Και ήταν παρών όταν οι Αμερικανοί υπεφαλλάγγισαν με πολλές απώλειες την Γραμμή Ζίγκφριντ την σειρά από μπετονένια οχυρά και εισέβαλλαν στη Γερμανία. 

Ως πρώην στρατιωτικός ο Μορτ περιγράφει τις περιπέτειες του Χέμινγουεϊ σε συνάρτηση με τα γεγονότα του πολέμου. Από τη μία παραθέτει τα συμβάντα την απόβαση στη Νορμανδία ή την κατάσταση στο απελευθερωμένο Παρίσι που έμοιαζε με προμήνυμα εμφυλίου πολέμου και από την άλλη διηγείται την δράση του Χέμινγουεϊ που παράλληλα με τα άρθρα που έγραφε, σκότωσε –όπως είπε ο ίδιος- 122 Γερμανούς. Και όπως καταλήγει ο Χέμινγουεϊ ήθελε πάντα να ξεπερνά τον φόβο του. Έτσι το 1944 απέδειξε ότι τον ξεπέρασε στα αιματηρά πεδία των μαχών και ταυτόχρονα ξεκαθάρισε και τους λογαριασμούς του με τον φασισμό, παίρνοντας εκδίκηση για τους Ισπανούς δημοκρατικούς. 

Τέρι Μορτ, Ο πόλεμος του Ερνεστ Χέμινγουεϊ.

Αντιστοιχισμένο περιεχόμενο

Η Ενημέρωση στην Ελλάδα και τoν Κόσμο