«Η ελευθερία έχει καταντήσει επιχείρημα μάρκετινγκ», λέει η Μυρτώ Ράις
Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Οταν πρωτοεκδόθηκε η μαρτυρία του Χρόνη Μίσσιου (1930-2012) «...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» («Γράμματα», 1985), η σεναριογράφος -με σπουδές θεατρολογίας και...
θεατρικής πράξης- Μυρτώ Ράις ήταν μόλις 15 χρόνων, αφού γεννήθηκε το 1970.
Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά, συνεργάστηκε με δύο Γάλλους, το σεναριογράφο Σιλβέν Ρικάρ και το σκιτσογράφο Ντανιέλ Καζανάβ, για να έχουμε σε κόμικς το έργο του αγωνιστή της Αριστεράς.
Η γαλλική έκδοση («Toi au moins, tu es mort avant», Futuropolis) συνέπεσε με την ελληνική (Polaris, σελίδες 187, τιμή: 22 ευρώ) και το αποτέλεσμα είναι ένα εικονογραφημένο αφήγημα, όπως το χαρακτηρίζει η Ελληνίδα συνδημιουργός.
«Μου είναι δύσκολο να μιλήσω για το "...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς" και για τη διασκευή του σε εικονογραφημένο αφήγημα. Και αυτό γιατί είναι το βιβλίο που έχει συντροφεύσει τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου.
Ημουν 15 χρόνων όταν πρωτοεκδόθηκε, και από τότε δεν έπαψε να με ακολουθεί. Κάθε φορά που χρειαζόταν από κάπου να αντλήσω δύναμη και κουράγιο, ήταν δίπλα μου. Επιπλέον, ο Χρόνης Μίσσιος ήταν ένας από τους φίλους των γονιών μου, που τις ατελείωτες εύθυμες βραδιές που ακολούθησαν την πτώση της δικτατορίας γέμιζαν το σαλόνι του σπιτιού μας με καπνούς, γέλια και όνειρα για ένα καινούργιο αύριο», θυμάται η 43χρονη σήμερα Μυρτώ Ράις.
Το «...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» σε κόμικς, σε ελληνική ...
Οφειλή στην οικογενειακή και συλλογική μνήμη, αλλά και υποχρέωση στις δύσκολες στιγμές, με συμπαραστάτη τον Χρόνη Μίσσιο, ως φυσική παρουσία και ως αποτυπωμένο έργο.
Ο Χρόνης Μίσσιος δεν κατάφερε να δει ούτε μία σελίδα από τη γαλλική έκδοση, αφού πέθανε λίγους μήνες πριν από την περάτωση της γαλλικής έκδοσης. «Δεν κατάφερα να αλλάξω το σύστημα, όμως δεν θα επιτρέψω ούτε σε αυτό να με αλλάξει», έλεγε συχνά ο Μίσσιος. Η θέση αυτή έδωσε το έναυσμα σ' αυτή και στο συν-σεναριογράφο της, Σιλβέν Ρικάρ, να πραγματοποιήσουν αυτή τη διασκευή.
Ο ιστορικός χρόνος του «...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» μεταφέρθηκε στο σημερινό πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον, συντονίστηκε με τους νέους καιρούς και ως εκ τούτου επικαιροποιήθηκε.
...και γαλλική έκδοση
Ας ακούσουμε και πάλι τη Μυρτώ Ράις: «Τι ονομάζουμε "πράξη αντίστασης" σήμερα; Τι περιεχόμενο μπορεί να δώσει κανείς σ' ένα σύστημα που έχει καταντήσει την ελευθερία επιχείρημα μάρκετινγκ; Ποια πρότυπα να τον εμπνεύσουν μέσα σ' αυτόν τον μετα-ιδεολογικό κόσμο που μοιάζει με σκοτεινό παρελθόν;».
«Η μαρτυρία του Χρόνη Μίσσιου απαντά με τρόπο ξεκάθαρο και δυνατό», ξεκαθαρίζει η συνομιλήτριά μας. Γιατί το εγχείρημά του δεν έμεινε προσκολλημένο σ' ένα ιστορικό πλαίσιο. Εχει τη δυναμική που έχουν όλα τα κείμενα, τα οποία κλασικοποιούνται για τη μοναδικότητά τους: «Η μαρτυρία του Χρόνη Μίσσιου απαντά με τρόπο ξεκάθαρο και δυνατό. Δεν πρόκειται μόνο για την αναφορά σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη για τη χώρα περίοδο, ούτε για τη διαδρομή μιας ιδεολογίας που θεωρείται ξεπερασμένη.
Πρόκειται γιά την ιστορία μιας στράτευσης σ' ένα όνειρο, σ' ένα ιδεώδες, για μια απάντηση στο υπαρξιακό κενό και τον πειρασμό του νεοφιλελευθερισμού που, περισσότερο από ποτέ, μας κατατρώει».
