Μαίρη Αδαμοπούλου
Την έκπληξη ότι 1.406 έργα τέχνης δεν είχαν χαθεί στον βομβαρδισμό της Δρέσδης, το 1945, αλλά βρίσκονταν επί επτά δεκαετίες κρυμμένα σε ένα άθλιο διαμέρισμα στο...
Μόναχο ακολούθησε γκρίνια και διχασμός στον κόσμο της τέχνης.
Και φούντωσε εκ νέου η συζήτηση σχετικά με το αν θα πρέπει, τόσο οι Αρχές όσο και τα μουσεία, να δώσουν λίστα με τα έργα που έχουν στην κατοχή τους, ώστε οι νόμιμοι κληρονόμοι να διεκδικήσουν τα έργα που τους ανήκουν.
«Πρέπει να αναρωτηθούμε τι βρίσκεται πίσω από την εξαιρετικά φειδωλή παραχώρηση πληροφοριών», λέει η Αν Βέμπερ, ιδρύτρια του αρχείου με έδρα το Λονδίνο που αναζητεί τα κλεμμένα από τους Ναζί έργα τέχνης στην Ευρώπη. Και καταγγέλλει ότι τα μουσεία στη Βαυαρία, αν και βρίθουν έργων κλεμμένων από τους Ναζί, δεν έχουν εκδώσει λίστες με τις συλλογές τους, παρά τη δέσμευση από διεθνείς συνθήκες που έχει υπογράψει η Γερμανία. «Στη δημοσιότητα, όμως, δεν έχουν έρθει ούτε οι λίστες των εμπόρων με τους οποίους συνεργάζονταν οι Ναζί και στις οποίες είναι καταγεγραμμένα ποια έργα εκλάπησαν, από ποιες οικογένειες και ποιοι είναι οι τωρινοί τους ιδιοκτήτες», προσθέτει η Αν Βέμπερ.
Ο λόγος; Την απάντηση έδωσε η Ενωση Γερμανικών Μουσείων, που παραδέχτηκε πως όσο λιγότερα στοιχεία έρχονται στο φως τόσο μειώνεται και η πιθανότητα να υπάρχουν αιτήματα επιστροφών. Μόλις 200 από τα έργα που ανακαλύφθηκαν στο διαμέρισμα του Μονάχου είναι καταγεγραμμένα στον Κατάλογο Απολεσθείσης Τέχνης, ενώ τα υπόλοιπα 1.200 ουδείς έχει διεκδικήσει διότι, πολύ απλά, ουδείς γνώριζε ότι υπήρχαν!
«Οταν ο κόσμος διεκδικεί τα έργα από τα μουσεία τού ζητούν αποδείξεις αγοράς. Οταν προσπαθείς να σώσεις τη ζωή σου, το τελευταίο πράγμα που σκέφτεσαι είναι οι αποδείξεις αγοράς των έργων που έχεις», λέει από την πλευρά του ο Κρις Μαρινέλο, εκπρόσωπος της Αν Σενκλέρ, εγγονής του συλλέκτη Πολ Ρόζενμπεργκ και τέως συζύγου του Ντομινίκ Στρος-Καν.
Η οικονομική και η κοινωνική διάσταση του θέματος είναι παράμετροι που θέτουν στο τραπέζι όσοι αντιστέκονται στην επιστροφή των κλεμμένων. Και φέρνουν ως παράδειγμα το έργο του Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ «Σκηνή δρόμου» που επεστράφη στους ιδιοκτήτες του το 2006 από το βερολινέζικο Μουσείο Μπρίκε. Πωλήθηκε προς 28 εκατ. ευρώ και δεν το ξαναείδε ποτέ κανείς, ενώ στο μουσείο «χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο μπορούσαν να το θαυμάσουν».
«Οι ιδιοκτήτες μπορούν να τα κάνουν ό,τι θέλουν. Οι οικογένειές τους δολοφονήθηκαν, η επιστροφή των έργων είναι ελάχιστη αποζημίωση», λέει ο Κρις Μαρινέλο και δίνει παγκόσμια διάσταση στο θέμα. «Υπάρχει ευρύτερα η άποψη - και στον βρετανικό Τύπο - ότι όλο αυτό υποκινείται από πλούσιους Εβραίους που θέλουν να γίνουν πλουσιότεροι», επισημαίνει και εξηγεί ότι είναι θέμα αρχής και όχι οικονομικό.
(φωτό : Στιγμιότυπο από τη συνέντευξη Τύπου της περασμένης Τρίτης για τα έργα τέχνης που εντοπίστηκαν στο Μόναχο)
