«Τέχνη δίπλα από τα μνημεία: μπορεί μια έκθεση γλυπτικής στην Αθήνα να προσφέρει στην Ελλάδα νέα ελπίδα;» αναρωτιέται η Γκρέις Μπανκς στον... Guardian, για να δώσει η ίδια την απάντηση: Μπορεί.
«Γλυπτά των Sarah Lucas, Yayoi Kusama και Richard Long εκτίθενται δίπλα από τα έργα σύγχρονων Αθηναίων καλλιτεχνών και δίνουν νέα οπτική σε μια πόλη που παλεύει να αναδυθεί από τη σκιά της λιτότητας» γράφει η Βρετανή δημοσιογράφος για την έκθεση Terrapolis του ΝΕΟΝ και της Whitechapel Gallery που ανοίγει σήμερα για το κοινό, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να βάλει τους συμπατριώτες αναγνώστες της στο κλίμα που θα βιώσει ένας επισκέπτης της αθηναϊκής πρωτεύουσας.
«Μια ομάδα καλλιτεχνών στέκεται συζητώντας στην ταράτσα μιας μεγάλης έπαυλης στο κέντρο της Αθήνας. Σε μικρή απόσταση κείτονται τα ερείπια της Ακρόπολης. Η θέα προς τα εκεί, κατά μήκος των μεγάλων κήπων, διακόπτεται από μια σειρά μεγάλων γλυπτών» γράφει η Μπανκς εξιστορώντας τι είδε χθες στους κήπους της Γαλλικής Σχολής Αθηνών στη Διδότου.
Hope Hippo 2015, Jennifer Allora και Guillermo Calzadilla
Μεταξύ των γλυπτών που παρεμβαίνουν στη θέα των αρχαίων μνημείων είναι ένα χάλκινο άγαλμα της Sarah Lucas, «η δική της σύγχρονη ματιά μιας ελληνικής θεάς», ενώ λίγο πιο δίπλα «ένα γλυπτό από τον Richard Long πραγματεύεται την εξέλιξη της τεχνολογικής δύναμης παράλληλα με την εξαφάνιση των ζώων». «Ενας τεράστιος ιπποπόταμος των Allora & Calzadilla χαζεύει κάτω από τα δέντρα, την ώρα που μια κολοκύθα του Yayoi Kusama κάθεται ήσυχα στο γρασίδι» προσθέτει για να εξηγήσει πως «όλα αυτά είναι η Terrapolis, μια ομαδική έκθεση που επιμελήθηκε η διευθύντρια της Whitechapel Gallery, Iwona Blazwick και η οποία ενώνει Αθηναίους καλλιτέχνες με μία συλλογή από διεθνή βαρέων βαρών δημιουργήματα, όλα στη σκιά των αρχαίων -και των σύγχρονων- μνημείων της Αθήνας».
Nahuiolin της Sarah Lucas
Η Βρετανή δημοσιογράφος επισημαίνει ότι η περιοχή η οποία επιλέχθηκε για την έκθεση, βρίσκεται στο Κολωνάκι, «μια περιοχή η οποία βρίθει σύγχρονων γκαλερί», αλλά είναι ταυτόχρονα στα όρια με τα Εξάρχεια, την «πάλαι ποτέ περιοχή-άντρο των αναρχικών» στην οποία επίσης στεγάζονται πολλά art studios. Κατά την Μπανκς, «η τοποθεσία είναι η απόδειξη της πρόσφατης αναγέννησης που ζει η σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή της Αθήνας».
«Σκοπός της Blazwick είναι να προσφέρει μια εναλλακτική οπτική για την Ελλάδα», γράφει η δημοσιογράφος του Guardian η οποία φρόντισε να αποσπάσει κάποιες δηλώσεις από τη διευθύντρια της Whitechapel Gallery. «Ελπίζουμε να αντισταθμίσουμε την υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας» λέει η Blazwick και προσθέτει: «Είναι ένα μειωτικό στερεότυπο. Εμείς λέμε: Η Αθήνα είναι ζωντανή, δυναμική και είναι το ίδιο σημαντική με όσο ήταν πάντα».
Pumpkin του Yayoi Kusama
Η Βρετανή δημοσιογράφος συνομιλεί και με τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, τον ιδρυτή της ΜΚΟ με σκοπό την προαγωγή του πολιτισμού, ΝΕΟΝ. Ο ίδιος ελπίζει ότι η Terrapolis θα δώσει ώθηση προς τα εμπρός στην ελληνική κοινωνία. «Η τέχνη μπορεί να τονώσει τη συλλογική μας συνείδηση. Μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε νέα κατεύθυνση» δηλώνει στον Guardian.
Η διευθύντρια του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη λέει από την πλευρά της: «Δεν γνωρίζω πώς οι ιστορικοί τέχνης του μέλλοντος θα αποκαλέσουν αυτή την κίνηση, αλλά εδώ υπάρχει ένα κίνημα. Ο καθένας ψάχνει στην Ελλάδα το τώρα. Εμείς λέμε: Ακούστε την κοινότητα των δημιουργών, μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματική με μια διαμαρτυρία. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο αλλάζουν οι κοινωνίες».
Πάντως, η δημοσιογράφος του Guardian επισημαίνει: «Μόλις τρία χρόνια πριν, αυτό το σκηνικό δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί. Η λιτότητα χτύπησε άγρια τους Ελληνες καλλιτέχνες και πολλοί εγκατέλειψαν την Αθήνα για να ζήσουν σε πόλεις όπου η τέχνη σφύζει από ζωή, όπως το Βερολίνο και το Μαάστριχτ. Ωστόσο, σταδιακά οι καλλιτέχνες επιστρέφουν».
«Η μετά την κρίση στροφή των καλλιτεχνών προς μη κερδοσκοπικούς χώρους είναι ένα στέρεο έδαφος για μια έκθεση» δηλώνει στη βρετανική εφημερίδα ο Αθηναίος καλλιτέχνης Αθανάσιος Αργιανάς ο οποίος προσθέτει: «Πρόκειται για μια μεγάλη διαφορά με την τάση που ακολουθήθηκε στην έκρηξη των εμπορικών γκαλερί στη δεκαετία του 2000».
«Τώρα η ελπίδα έγκειται στο ότι η Αθήνα θα γίνει ένα σημαντικό σημείο αναφοράς πολιτισμού στην Ευρώπη, ένα κέντρο όπου θα προσφέρει μια φρέσκια, σύγχρονη αισθητική» επισημαίνει η Μπανκς η οποία πληροφορεί τους συμπατριώτες αναγνώστες της πως «μέχρι τον Ιούλιο, η πόλη θα έχει φιλοξενήσει το 11ο Athens Digital Arts Festival, το Athens street art festival και τα εγκαίνια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης».
Τοιχογραφία του Μανώλη Αναστασάκου στην Αθήνα
«Οι δημόσιοι χώροι στην πόλη κατακλύζονται συνεχώς από καλλιτέχνες και μεταμορφώνονται» γράφει η Μπανκς η οποία σε αυτό το σημείο κάνει αναφορά στην Depression Era / Εποχή της Ύφεσης, η οποία στην ουσία «ανακαινίζει χώρους που έχουν καταστραφεί ή παρακμάσει στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης και τους μετατρέπει σε έργα τέχνης».
Η Μπανκς προχωρά την καλλιτεχνική της περιήγηση στην Αθήνα κάνοντας «στάση» στα έργα τέχνης του δρόμου, κοινώς street art με αντιπροσωπευτικότερο εκπρόσωπό της τον ζωγράφο Μανώλη Αναστασάκο παραβάλλοντας τη φωτογραφία της περίφημης τοιχογραφίας (mural) του διάσημου πίνακα του Durer «Praying hands», Praying in Athens σε τοίχο στο κέντρο της Αθήνας.
Praying in Athens, Μανώλης Αναστασάκος βασισμένος στο έργο του Durer
«Η καλλιτεχνική σκηνή της Αθήνας χαρακτηρίζεται από την επιθυμία να δημιουργηθεί μια κοινωνική αλλαγή μέσω της δημιουργίας ακόμα κι αν αυτή γίνει σε βάρος της τέχνης» τονίζει η Μπανκς.
«Η δυναμική σύγχρονη τέχνη δεν απευθύνεται πάντα στα αισθητικά μας ενδιαφέρονται» υποστηρίζει ο Δασκαλόπουλος, «αλλά μπορεί να τονώσει τη συνείδησή μας, που είναι σημαντική για την Ελλάδα».
«Η Αθήνα του σήμερα μου θυμίζει το Λονδίνο της δεκαετίας του '80, όταν δεν υπήρχε καλλιτεχνική αγορά» λέει η Blazwick. «Στην Αθήνα δημιουργούν τις δικές τους πλατφόρμες για μια νέα γενιά» προσθέτει.
«Στους δρόμους και ταις καφετέριες, οι ντόπιοι δεν διστάζουν αν σου πουν ότι η ζωή εδώ μπορεί κάποιες φορές να είναι σκληρή, ακόμα και γεμάτη απελπισία. Ωστόσο, οι καλλιτέχνες της Αθήνας προτείνουν κάτι διαφορετικό: η τέχνη μπορεί να μεταμορφώσει μια πόλη και μπορεί να κάνει τη διαφορά» καταλήγει η δημοσιογράφος του Guardian στο αφιερωμά της για την Terrapolis που ανοίγει σήμερα τις πόρτες της για το κοινό στους κήπους της Γαλλικής Σχολής στην οδό Διδότου.
